Amaç: Bu araştırmanın amacı, İlişki Niteliği Ölçeği – Yas Versiyonu
(İNÖY) ve Yas ve Suçluluk Ölçeği’nin (YSÖ) Türkçe formlarının (TR)
psikometrik özelliklerinin incelenmesidir.
Yöntem: En az 6 ay en fazla 5 yıl önce bir yakınını ölüm nedeniyle
kaybetmiş 447 yetişkin katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcılara İNÖYTR
ve YSÖ-TR ile birlikte Beck Depresyon Envanteri (BDE), Uzamış
Yas Envanteri (UYE), Yas ve Anlamı Yeniden Yapılandırma Envanteri
Büyüme Alt Ölçeği (YAYYE-B), Rosenberg Benlik Saygısı Envanteri
(RBSE) ve Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ) uygulanmıştır.
Bulgular: Açımlayıcı faktör analizleri YSÖ-TR’nin, 14 madde ve 5
alt ölçekten oluşan özgün formuyla bire bir örtüştüğünü göstermiştir.
İNÖY-TR’nin ise özgün çalışmada elde edilen 13 madde ve 2 alt ölçekli
yapısının, yalnızca bir madde dışında, Türkçe formunda da benzer
olduğu bulunmuştur. Birleşen geçerliği destekler şekilde, İNÖY-TR ve
YSÖ-TR, UYE ve BDE ile pozitif, RBSE, YDÖ ve Büyüme puanlarıyla
negatif ilişki göstermiştir. Demografik değişkenler kontrol edildikten
sonra İNÖY-TR alt ölçekleri UYE puanlarındaki varyansın %17’sini,
YSÖ-TR puanları ise %30’unu açıklamıştır. Son olarak, uyarlanan her
iki ölçüm aracının tamamının ve alt ölçeklerinin iç tutarlık katsayıları
0,70 ve 0,94 arasında bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışmada elde edilen bulgular, İNÖY-TR ve YSÖ-TR’nin
Türkçe formlarının geçerli ve güvenilir ölçüm araçları olduklarını
göstermiştir. Ayrıca, kaybedilen kişiyle ilişkinin niteliğinin ve kayıpla
ilişkili suçluluğun uzamış yasın güçlü yordayıcıları olduğu görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: Uzamış yas, suçluluk, kayıp, ilişki niteliği