Amaç: Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde görülen sosyal
kaygı belirtilerini anlamlı olarak yordayan erken dönem uyumsuz şema
alanlarının belirlenmesi ve bu şema alanlarının sosyal kaygı belirtileri
ile bağlantısında bilinçli farkındalık ve öz-şefkatin aracılık rolünün
incelenmesidir.
Yöntem: Araştırmaya üniversitelerin farklı bölümlerinde eğitim
gören 440 öğrenci katılmıştır. Sosyal kaygı, erken dönem uyumsuz
şema alanları, bilinçli farkındalık ve öz-şefkat değişkenlerini
değerlendirebilmek için sırasıyla Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği, Young
Şema Ölçeği Kısa Form-3, Beş Boyutlu Bilinçli Farkındalık Ölçeği ve
Öz-Duyarlık Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Hiyerarşik regresyon analizi bulguları kopukluk, zedelenmiş
otonomi ve yüksek standartlar şema alanlarının sosyal kaygı
belirtilerindeki artışı anlamlı olarak yordadığını göstermektedir. Bu
üç şema alanının her birinin sosyal kaygı belirtileriyle bağlantısına
bireyin bilinçli farkındalık düzeyinin aracılık ettiği, zedelenmiş otonomi
ve yüksek standartlar şema alanlarının sosyal kaygı belirtileriyle
bağlantısının ise aynı zamanda öz-şefkat düzeyi aracılığıyla da sağlandığı
belirlenmiştir.
Sonuç: Bulgular üniversite öğrencilerinde görülen sosyal kaygı
belirtilerinin açıklanmasında hem belirli şema alanlarının hem de
bilinçli farkındalık ve öz-şefkat düzeyinin önemini göstermektedir. Elde
edilen sonuçların olası nedenleri ve klinik doğurguları güncel alanyazın
ışığında tartışılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Sosyal Kaygı, Erken Dönem Uyumsuz Şemalar,
Bilinçli Farkındalık, Öz-Şefkat