Amaç: Çalışmada psikoaktif madde (PAM) kullanımına bağlı psikotik
bozukluk (MBP) tanılı hastalar ile şizofreni tanılı hastaların psikotik
belirtilerinin ve zihin kuramı (ZK) karşılaştırılarak bu iki bozukluğu ayırt
etmede kullanılabilecek klinik göstergelerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya, DSM-5’e göre şizofreni tanısı konulan 43 erkek
hasta ve MBP tanısı konulan 43 erkek hasta dâhil edilmiştir. Hastalara;
Sosyodemografik ve Klinik Veri Formu, Pozitif Belirtileri Değerlendirme
Ölçeği (PBDÖ), Negatif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (NBDÖ),
Psikotik Belirti Değerlendirme Ölçeği (PSYRATS) ve Gözlerden Zihin
Okuma Testi (GZOT) uygulanmıştır.
Bulgular: Şizofreni tanılı hastalarda, MBP tanılı hastalara göre PBDÖ
yapısal düşünce bozukluğu ve garip davranış skorları ile NBDÖ toplam
skorları anlamlı derecede daha yüksek bulundu (z=2,679, p=0,007;
z=2,984, p=0,003; z=6,916, p<0,001). MBP tanılı hastaların GZOT
olumsuz ve nötral ifadeleri tanıma skorları, şizofreni tanılı hastaların
skorlarına oranla anlamlı derecede daha yüksek bulundu (z=3,540;
p<0,001; z=4,404, p<0,001). NBDÖ Toplam, Afektte küntleşme ya
da düzleşme ve PBDÖ Garip Davranış skorları azaldıkça MBP olma
olasılığının arttığı bulundu.
Sonuç: MBP tanılı hastalarda şizofreni tanılı hastalara göre dezorganize
ve negatif belirtiler daha azdır. MBP tanılı hastalar, olumsuz ve nötral
ifadeleri şizofreni tanılı hastalara göre daha iyi tanır.MBP ve şizofreni
arasında ayırıcı tanısı yapılırken; affektte küntleşme, toplam negatif
belirtiler ve garip davranış şiddeti azaldıkça, tanının şizofreni olma
olasılığına göre, MBP olma olasılığı artar.
Anahtar Sözcükler: Şizofreni, Maddeye Bağlı Psikoz, Zihin Kuramı,
Psikotik Belirtiler