Kahramanmaraş’ta Altı Şubat 2023 tarihinde iki büyük deprem oldu.
Depremler 15 milyon kişinin yaşadığı bir alanı etkiledi, 40.000’in
üzerinde can kaybına, on binlerce kişinin yaralanmasına, insanlığın
kadim kentlerinin harap olmasına neden oldu. Türkiye Psikiyatri Derneği
hemen deprem sonrasında, bu çapta büyük afetlerde travmaya yaklaşım
ile ilgili doğan ihtiyaca yanıt olması amacıyla bir eğitim programı
düzenledi. Elinizdeki gözden geçirme uzman eğitmenler tarafından
depremden etkilenenlere ruh sağlığı hizmeti verirken rehber olabilmesi
amacıyla hazırlanmıştır. Yazıda afetler sonrası erken dönem belirtilerin
özellikleri ele alınmış, psikolojik ilk yardım ilkeleri, afet sonrası
yaklaşım, planmalar ve triaj ilkeleri, psikososyal destek örgütlenmesinin
nasıl oluşması gerektiği, erken dönemde psikofarmakolojik uygulama
ilkeleri için bir çerçeve çizilmiştir. Yazı kapsamında afet etkilerinin
nasıl değerlendirileceği, psikiyatrik değerlendirme ve uygulamaların
psikososyal müdahale ilkelerine uyarlanması, ilk dönem danışmanlık
becerilerinin nasıl artırılabileceği, afet sonrası zihni anlamak için
yöntemler ele alınmıştır. Çocuklara ayrılan yazılarda, depreme çocuk
ruh sağlığı açısından sistematik bir bakış getirilmiş, çocuklarda erken
dönemde görülen ruhsal belirtiler ve psikolojik ilk yardım ve müdahale
ilkeleri detaylandırılmıştır. Son olarak deprem bölgesine gidecek
psikiyatrların karşılaşabileceği adli sorunların neler olabileceği, kötü
haber vermenin ilkeleri ve alana giden yardım ekiplerinin ve ruh sağlığı
uzmanlarının dikkat etmesi gereken bir durum olarak tükenmişlik
sendromu ve tükenmişlik yaşanmaması için dikkat edilmesi gerekenler
ele alınmıştır.
Anahtar Sözcükler: Afet, travma, psikososyal destek, psikolojik ilk
yardım, akut stres bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu