Amaç: Şizofrenide dayanıklılığın birçok klinik değişkenle ilişkisi
gösterilmiştir, ancak bilindiği kadarıyla dayanıklılığın dürtüsellik
ve saldırganlık ile ilişkisi henüz çalışılmamıştır. Kişilik ve içgörü de
dayanıklılığı etkileyebilir, ancak bu kavramların dayanıklılıkla ilişkisi,
şizofrenide az çalışılmış konulardandır. Çalışmamızda, depresyon,
saldırganlık, dürtüsellik, kişilik ve içgörünün dayanıklılık ile ilişkilerinin
araştırılması ve dayanıklılığı yordayan faktörlerin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Yöntem: Klinik olarak stabil olan 139 şizofreni hastası çalışmaya dâhil
edildi. Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği (YPDÖ), Pozitif ve
Negatif Sendrom Ölçeği (PNSÖ), Calgary Depresyon Ölçeği (CDÖ),
İçgörünün Üç Bileşenini Değerlendirme Ölçeği (İÜBDÖ), Eysenck
Kişilik Anketi-Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu (EKA-GGK),
Barratt Dürtüsellik Ölçeği-11 (BDÖ-11), Buss-Perry Saldırganlık
Ölçeği (BPSÖ) kullanıldı. Klinik ve demografik veriler, diğer ölçek
puanları ile YPDÖ puanları arasındaki ilişkiler değerlendirildi.
Dayanıklılığı yordayan faktörleri belirlemek için lineer regresyon analizi
uygulandı.
Bulgular: Depresyon, dürtüsellik, saldırganlık, PANSS toplam ve
genel psikopatoloji puanları, dayanıklılık puanları ile negatif ilişkiliydi.
Dikkatte dürtüsellik, nörotisizm, ve depresyon düşük dayanıklılık
düzeylerini açıklıyordu. İçgörü ve dayanıklılığın toplam veya alt ölçek
puanları arasında yapısal stil dışında anlamlı bir ilişki yoktu.
Sonuç: Şizofrenide sadece klinik düzelmeye odaklanan tedaviler yetersiz
kalmaktadır. Şizofreni hastalarında dayanıklılığı artırmaya yönelik
müdahalelerde, depresif belirtiler, dikkatte dürtüsellik ve nörotisizm
gibi kişilik özellikleri dikkate alınmalıdır